Büyük Afetlerden Sonra Hayatta Kalma Sendromu Nedir ve Bununla Nasıl Başa Çıkılır?
Ülkemizdeki sarsıntılar hepimizi şok etti. Yardım bekleyen vatandaşlarımız için hala umudumuz olsa da hayatını kaybeden vatandaşlarımız için çok üzgünüz. Bu içeriğimizde deprem, salgın hastalık, savaş gibi olaylarda sizin yaşamadığınız ama bir başkasının kaybettiği bir olaya verdiğiniz tepki olan ‘hayatta kalma suçluluğu sendromu’ndan bahsedeceğiz.
Kaynak:https://centerstone.org/our-resources…
Birçok kişinin yaşamını yitirdiği durumlarda hayatta kalanların hissettiği suçluluk duygusuna “hayatta kalanın suçluluğu” veya hayatta kalanın suçluluk sendromu denir.
Bu suçluluk duygusu, can, mal, sağlık, kimlik veya insan için değerli olan bir dizi başka şeyin kaybından sonra da ortaya çıkabilir. Bu, ikiniz de kayak yaparken bir arkadaşınızın ayak bileğinizi kırması gibi küçük olaylardan, birçok insanın öldüğü ama sizin hayatta kaldığınız bir uçak kazası gibi büyük olaylara kadar değişebilir.
Travmatik olaylar suçluluk duygularına ve travma sonrası gerilim bozukluğuna (TSSB) yol açabilir.
Hayatta kalanları suçlu hissettirebilecek diğer olaylar arasında toplu katliamlar, otomobil kazaları, doğal afetler, askerlik hizmeti, savaş ve COVID-19 salgını gibi hayat değiştiren olaylar yer alır.
Peki bu sendrom bizi nasıl etkiliyor?
Travmatik bir olaydan yara almadan kurtulduğunuzda, muhtemelen tekrarladığınız bir soru olacaktır: ‘Neden onun yerine ben ölmedim?’ Ya da birini kaybettiğinizde ‘keşke onun yerine ben ölseydim’ diye düşünmeniz bu sendromun belirtilerinden biridir. Yani bu sendromu yaşadığınız için kendinizden utanmak gibi düşünebilirsiniz.
Yaşanan olaylardan dolayı kendini sorumlu hissetmek ve “Ben bunu yapsaydım bu olay olmazdı” düşüncesi travmatik olaylara verilen en yaygın tepkilerdir.
Centerstone Klinik Direktörü Julie Bailey şöyle diyor:
“Hayatta kalma suçu yaşayan birinin durumu düşünürken sık sık ‘Keşke yapabilseydim…’ ile başlayan ifadeler kullandığını göreceksiniz. Ancak çoğu durumda durum kontrolünüz dışında gelişir. Bu sendroma sahip kişiler, kendi suçları olmayan bir şey için kendilerini suçlu hissederler.’
Hayatta kalma suçluluğu aslında TSSB’nin bir semptomu olabilir ve semptomlar oldukça benzerdir.
Hayatta kalma suçluluğu yaşadığınıza dair işaretler şunları içerir:
-
Anılara takılıp kalma veya sizi daha önce yaşadığınız travmatik olaylara götüren kabuslar görme,
-
Başına gelen en kötü şeyi sürekli düşünmekten kendini alıkoyamamak,
-
Yeterli olmadığını düşünmek
-
Kızgın veya kızgın olmak
-
Geçmişi geride bırakma sorunu
“Hayatta kalma suçluluğunu, en üstte bir pişmanlık katmanı olan travma sonrası stres bozukluğu olarak düşünebilirsiniz.”
TSSB’nin yanı sıra suçluluk duyguları, depresyon, korku bozukluğu ve tütün işlerine bağımlılık gibi başka ruh sağlığı sorunlarına yol açabilir. Ayrıca bu suçluluğu yaşayan kişi sosyal çevresinden kendini çekeceği için ikili insani bağları da kopabilir.
Peki bu sendromla baş etmek için neler yapılabilir?
-
Duygularınızı hissetmek için kendinize izin verin. Duygularınızı bastırmaya ve onlardan kaçmaya çalışmayın.
-
Farkındalık pratiği yapın ve kendinizle ilgili olumlu gerçeklere odaklanın.
-
Kendinizi başkalarından izole etmeyin ve insanlarla iletişim halinde kalın. Bu direğe sahip olmak, çabalarınızda size yardımcı olacaktır.
-
Çoğu zaman, bir iyilik yapmak, suçluluk yükünü üzerinizden atmanıza yardımcı olur. Ruhunuza iyi gelecek vasıflar yapın.
-
Profesyonel yardım alın. Profesyonel olarak eğitilmiş bir terapist, zihinsel sağlık sorunlarınızda size yardımcı olabilir.
